Beheerkalender ten voordele van bestuivende insecten

Context

Het huidige beheer van groengebieden en natuurgebieden houdt vaak geen rekening met de kalender van wilde bestuivers , d.w.z. met de fenologie of met de periode van activiteit. Het bloemenaanbod verdwijnt vaak op een slecht moment, bijvoorbeeld in juni, de tijd van het jaar waarin de specifieke diversiteit van bijen en zweefvliegen het grootst is, of in augustus, wanneer het seizoen ten einde loopt en de wilde bestuivers niet veel bloemen meer vinden om nectar te verzamelen.

Daarnaast is er in het landbouwlandschap een massaal bloemenaanbod (samenhangend met tussenculturen bijvoorbeeld) op onverwachte tijdstippen (bijv. op het einde van het jaar) en dat lijkt de gemeenschappen van bestuivers in de war te brengen.

Als de beheerpraktijken en de beheerkalender van gebieden met bloemen en de habitat van bestuivers gedurende het hele jaar op elkaar afgestemd zouden worden, zou er voor de bestuivers een bijzonder positieve wisselwerking kunnen ontstaan die gunstig zou zijn voor hun behoud.

Beschrijving

- Beheerkalenders uitwerken en invoeren (maaien, hakselen, snoeien, beweiden, …) die toelaten om het aanbod van bloemen en de habitat van wilde bestuivers op lange termijn te behouden. Dergelijke beheertechnieken zouden voor een grotere efficiëntie aangepast kunnen worden aan de lokale omstandigheden (geografisch gebied, soort habitat, …) en aan de seizoenen (weersomstandigheden, groei van de planten, …). Ze kunnen bijvoorbeeld uitgeprobeerd en verfijnd worden met behulp van pilootprojecten. Deze kunnen samen met gebiedsbeheerders opgezet worden, door specialisten geleid en de haalbaarheid en de impact op bestuivers kan geëvalueerd worden. Tenslotte kan het interessant zijn om de lokale analyse van populaties van bestuivers en van het bloemen- en nestaanbod aan te moedigen om de beheermethodes te kunnen aan passen aan gemeenschappen van bestuivers.

- Een aangepaste kalender van nectarhoudende gewassen uitwerken en invoeren, vooral «CIPAN»-gewassen (Cultures Intermédiaires Piège A Nitrates, tussengewassen die nitraten opnemen) die goed zijn voor bestuivende insecten, bijvoorbeeld door het natuurlijke bloeiritme te respecteren (te late massale bloei vermijden) en in periodes van schaarste een bloemenaanbod te verzekeren (bijv.: begin van de lente, zomer).

- De betrokken partijen informeren en adviseren over een aan hun noden en hun lokale behoeften aangepaste kalender, bijvoorbeeld door beslissingstools uit te werken en ter beschikking te stellen (praktische gidsen, webplatforms, …).

- De lokale wetgeving aanpassen zodat die rekening houdt met de kalendervereisten van wilde bestuivers. In een ideale situatie zou de wetgeving moeten toelaten dat de kalender flexibel is en rekening houdt met lokale omstandigheden (aangepast aan het geografische gebied of aan de eisen die een beschermde soort stelt), bijvoorbeeld geen vaste datums maar periodes aangeven wanneer het beheer mag gebeuren, of periodes wanneer elke interventie verboden is, of optimale datums voor bepaalde interventies, enz.

Actievoorbeelden

  • Aanpassing van de kalender voor het maaien en beweiden van de regionale natuurreservaten van Monts de Baives door CEN-NPDC en PNR de l'Avesnois: minstens 50% van het gebied mag in de tijd gespreid niet gemaaid of begraasd worden zodat er het hele jaar door een bloemenaanbod is.

Indicatoren

  • Aantal referentiedocumenten
  • Aantal pilootacties
  • Aantal beslissingstools

Soorten partijen

Advies en concept: partijen uit de kennissector, partijen uit de sector van het natuurbehoud
Uitwerking op het terrein: burgers, ruimtebeheerders, bedrijven, partijen uit de landbouwsector, partijen uit de sector van het natuurbehoud, beslissingsorganen en overheden
Stimulatie en wettelijk kader: beslissingsorganen en overheden

Frans projectdeel

Voorzien: de landbouwkamers van Hauts-de-France, beheerders van natuurgebieden (EDEN 62, CD59, CENs Hauts-de-France, MEL…), Région Hauts-de-France, DRAAF, DREAL, CD62 en gemeenschappen

Waals projectdeel

Voorzien: Natagora, Natagriwal, UMons, SPW

Vlaams flamand

Voorzien: Natuurpunt, INAGRO, vzw Durme, Limburgs Landschap, …

Geassocieerde acties

  • Actie n°26 - Rekening houden met wilde bestuivers in het beheer van landbouwgebied
  • Actie n°27 - Rekening houden met wilde bestuivers in het bosbeheer
  • Actie n°28 - Rekening houden met wilde bestuivers in het beheer van groeven en terrils
  • Actie n°29 - Rekening houden met wilde bestuivers in het beheer van lineaire structuren
  • Actie n°30 - Rekening houden met wilde bestuivers in het beheer van natuurgebieden
  • Actie n°31 - Rekening houden met wilde bestuivers in het beheer van privégroengebieden
  • Actie n°32 - Rekening houden met wilde bestuivers in het beheer van openbare groengebieden